Nieuwe Uitgave Eijsdens verleden Maart 2023 nr 166
Er is weer een nieuw nummer uit van Uit Eijsdens Verleden (nr. 166) boordevol interessante verhalen uit uw eigen regio zoals over de Zinkwit die gedurende 100 jaar een belangrijke werkgever voor de bevolking van Eijsden is geweest. In de hoogtijdagen verdienden meer dan 1.000 personen een goede boterham bij de Zinkwit en hielden er een goed pensioen aan over. Tegenwoordig is het aantal werknemers flink afgenomen en zijn veel oude fabriekshallen gesloopt. Dat lot was ook de fabrieksschoorstenen beschoren. Dat waren er heel wat. Achteraf was het aardig geweest als er minstens één bewaard was gebleven als icoon van de Zinkwit. Het verhaal achter de markante en karakteristieke schoorstenen van de Zinkwit is nauwkeurig uitgezocht door Pierre Geelen, wiens vader Sjang Geelen uit Neer, aannemer en schoorsteenbouwer, een van de schoorstenen in Eijsden heeft gebouwd.
Met het plaatsen van Stolpersteine (struikelstenen) op het trottoir voor de huizen van onder meer Joden die door de nazi’s werden opgepakt en vermoord wordt de herinnering aan deze mensen levend gehouden. Ook in Eijsden zijn er inmiddels een aantal aangebracht. In het pand Diepstraat 53 zijn nog bouwkundige sporen zichtbaar van de synagoge die daar ooit is geweest evenals het in zeer slechte staat verkerende metaheerhuis (lijkenhuisje) op de Joodse begraafplaats. Helaas werden al eerder het lijkenhuisje van Breust en dat van de protestantse gemeente aan de Caestertstraat gesloopt. Deze lijkenhuisjes werden gebouwd in de strijd tegen de verspreiding van besmettelijke ziekten zoals blijkt uit het onderzoek van Henk Boersma. In 1808 werden de in Frankrijk wonende Joden en zij die zich in Frankrijk wensten te vestigen, bij Keizerlijk Decreet van Napoleon, verplicht een vaste voor- en achternaam te kiezen. Van 1795 tot 1814 maakte Limburg, dus ook Eijsden, deel uit van Frankrijk en als zodanig moesten ook de in Eijsden woonachtige Joden aan het decreet van Napoleon gevolg geven.
Wie wel eens begin november in Visé is geweest heeft ongetwijfeld de prachtige en overweldigend lange stoet gezien van de Ancien Arquebusiers (de Visé). Wanneer alle geledingen uittrekken dan is dat een waar spektakel. In 1830 heeft een compagnie van de arquebusiers een bescheiden rol gespeeld in de ‘Belgische’ opstand tegen ‘Nederland’, meer nog tegen de impopulaire Koning Willem I. Dat verzet speelde zich in onze contreien onder andere af in de omgeving van Navagne, ten zuiden van Laag-Caestert. Eddy Bruyère heeft de gegevens daarover nog eens achter elkaar gezet. Eerder maakte Pierre Lenssen van deze episode twee fresco’s die in het verenigingslokaal zijn aangebracht en als illustraties bij deze bijdrage zijn geplaatst.
Gebruikelijker wijze zijn de laatste pagina’s gereserveerd voor een mooie verzameling Eijsdense dialectwoorden. Het is inmiddels alweer aflevering 22 van Kal Plat en ook nu weer voorzien van tekeningen van Martin Prickaerts. Schroom niet om zelf dialectwoorden voor te leggen aan de leden van de speciale redactie voor Kal plat. Zij zullen u dankbaar zijn.
Losse nummers zijn verkrijgbaar in de winkel van Lidwine Partouns in de Kerkstraat voor slechts € 9,50 of aan te vragen via ons secretariaat. Wilt u nog meer over de geschiedenis van Eijsden en omgeving weten? Voor € 25,– per jaar kunt u al lid/abonnee worden en krijgt u jaarlijks 4 uitgaves boordevol interessante verhalen uit het recente verleden of van langer geleden. Bovendien krijgt u de twee laatste uitgaves en het boekje ‘nne koëmel vòòl cadeau (zo lang de voorraad strekt). Kijk daartoe op onze website Eijsdensverleden.nl (onder “lid worden”), of neem contact op met ons secretariaat 06-46303591 of per mail secretaris@eijsdensverleden.nl. U krijgt de uitgaves dan thuisbezorgd.