Infobord Keizer Wilhelm II Station
De vlucht van Keizer Wilhelm II
(Informatie aangeleverd door Henk Boersma -SEV)
 |
Foto’s van links naar rechts rij 1:
|
De wereld in brand (1914-1918)
De moord op de Oostenrijkse aartshertog en troonopvolger Frans Ferdinand en zijn vrouw Sophie op 28 juni 1914 in Serajevo (Bosnië) door Gavrilo Princip wordt in het algemeen gezien als de aanleiding tot de eerste wereldoorlog (de Grote Oorlog). De dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije verklaarde na dit incident op 28 juli de oorlog aan Servië. Keizer Wilhelm II van Duitsland zou Oostenrijk-Hongarije rugdekking geven wanneer Rusland Servië te hulp zou komen. Wilhelm II nam daarbij bewust het risico dat dit regionale conflict op de Balkan zou kunnen uitgroeien tot een Europese oorlog. In een reeks van opeenvolgende oorlogsverklaringen (1 augustus Duitsland aan Rusland, 3 augustus Duitsland aan Frankrijk, 4 augustus Groot-Brittannië aan Duitsland etc.), als gevolg van internationale verdragen en alliantieafspraken, werd in een periode van minder dan twee weken Europa verdeeld in twee kampen. De belangrijkste opponenten waren Oostenrijk-Hongarije, Duitsland, Turkije en Bulgarije enerzijds en Servië, Rusland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië en België anderzijds. Andere staten van de wereld werden later in de strijd meegesleurd. Keizer Wilhelm was er echter van overtuigd dat Duitsland als overwinnaar uit de strijd zou komen. Nederland kon zijn neutraliteit handhaven.
België strijdtoneel: Eijsden opvangplaats voor vluchtelingen
Op 4 augustus 1914 trokken Duitse troepen bij Gemmenich, even ten zuiden van Vaals, de Duits-Belgische grens over. Vandaar trokken ze op langs de Belgisch-Nederlandse grens richting Moelingen om via Visé naar de forten van Luik te kunnen optrekken. De inname van Luik, Antwerpen en Brussel was noodzakelijk om achter de Franse west -linies te komen om zo de Fransen vanuit het noorden aan te vallen en te verslaan. Duitsland wilde hiermee een tweefrontenoorlog tegen Frankrijk en Rusland voorkomen. Het liep echter anders. De Belgen trokken zich terug achter het riviertje de IJzer en bleven dapper weerstand bieden in de roemruchte loopgravenoorlog. Door de aanval op België kwam een immense stroom vluchtelingen op gang. Alleen al in Eijsden en directe omgeving werden gedurende de oorlogsjaren 1914-1918 bijna 2.700 vluchtelingen lang- of kortdurend opgevangen. En dat in een plaats die zelf maar 2.900 inwoners telde. Tot overmaat van ramp werd tussen april en augustus 1915 langs de hele Belgisch-Nederlandse grens van Cadzand tot Vaals, een traject van 180 kilometer, een onder stroom staande draadversperring aangelegd om smokkel, spionage, vluchtgedrag en verzetsactiviteiten tegen te gaan. Naar verluidt kostte de ‘ dodendraad’ aan ongeveer 500 mensen het leven.
Duitsland verslagen: Keizer Wilhelm II op de vlucht
De Grote Oorlog werd beslecht nadat Amerika zich in 1917 in het conflict mengde. De aanleiding daartoe was de aanzienlijke economische schade die Amerika ondervond vanwege het torpederen van hun handelsvloot door Duitse duikboten. Op 6 april 1917 verklaarde Amerika de oorlog aan Duitsland. Er werd nog anderhalf jaar gevochten. Op 4 november 1918 legden Oostenrijk-Hongarije de wapens neer, Duitsland volgde op 11 november. De oorlog kostte aan 10 miljoen mensen het leven, er waren twintig miljoen gewonden en verminkten, het verspild vermogen bedroeg 330 miljard dollar.
Kort voor de capitulatie vond Keizer Wilhelm II het raadzaam om zijn vaderland te verlaten om zo zijn vege lijf te redden. In de nacht van 9 op 10 november vluchtte hij vanuit zijn hoofdkwartier in Spa per trein met enige getrouwen naar de Belgisch-Nederlandse grens met als doel asiel aan te vragen in het neutrale Nederland. Om veiligheidsredenen stapte het gezelschap bij station Nessonvaux (tussen Spa en Luik) over in auto’s. Bij de grensovergang Withuis werd de colonne tot tweemaal toe staande gehouden. Eerst aan de Belgische kant, daarna aan Nederlandse zijde. In afwachting van een beslissing van de Nederlandse regering op het asielverzoek verplaatste de keizer en zijn gevolg zich te voet naar het station van Eijsden onder achterlating van hun auto’s. Wanneer toestemming werd verleend zou de reis vervolgd worden per hoftrein, die reeds onderweg was van Spa, via Luik en Visé naar Eijsden. Inmiddels was heel Eijsden op de hoogte van de aanwezigheid van de keizer op het station. Nieuwsgierigheid sloeg al snel om in het uiten van verwensingen aan het adres van de keizer die ze verantwoordelijk achtten voor het aangedane leed van de voorbije vier jaar. Er was militaire bescherming nodig om erger te voorkomen. Meteen nadat de trein was gearriveerd vond de keizer het raadzaam om daarin plaats te nemen. Uiteindelijk besloot het kabinet om de keizer in afwachting van een definitief besluit toestemming te verlenen zich op kasteel Amerongen te vestigen. In de ochtend van 11 november vertrok de hoftrein uit Eijsden. Pas veel later keerde de rust terug. Keizer Wilhelm II overleed in 1941 in Huis Doorn.
Kijk elders op de website voor meer informatie over Eijsden in de twee wereldoorlogen.